Άρτι αφιχθέντα από το Λονδίνο

Η σκηνογράφος μας δουλεύει σκληρά και μας στέλνει τα πρώτα σχέδια για τα σκηνικά και τα κοστούμια. Όλα θα πρέπει να φτιαχτούν από την ομάδα!

Ο αρχιθαλαμηπόλος αλλάζει φύλο

• Σήμερα στήθηκε το 1/3 της δεύτερης πράξης (το έργο έχει 4!). Ο στόχος να έχει στηθεί όλο το έργο μέχρι το Πάσχα είναι εφικτός; Ο σκηνοθέτης μας πιστεύει πως είναι. Εκκρεμεί επίσης και η ανεύρεση χορογράφου, για να ολοκληρωθεί η σύνθεση της ομάδας.

• Η σκηνογράφος μας έστειλε e-mail από το Λονδίνο με τα πρώτα σχέδια για τα σκηνικά και κάποια κοστούμια (βλέπε επόμενο post), αλλά η προγραμματισμένη για σήμερα διαδικτυακή επικοινωνία μας δεν έγινε, γιατί μετά από πολύωρες προσπάθειες διαπιστώσαμε ότι το Internet του θεάτρου ήταν «προσωρινά εκτός λειτουργίας».

• Όσο για το ζήτημα του αρχιθαλαμηπόλου: στο έργο πρόκειται για άντρα, εμείς όμως αποφασίσαμε να τον κάνουμε γυναίκα. Όχι όμως χωρίς την απαιτούμενη έρευνα: Προβληματιστήκαμε, το συζητήσαμε, και τελικά ο Γιάννης, ο θεωρητικός της ομάδας έβγαλε το φίδι από την τρύπα, διεισδύοντας στη σχετική (και άσχετη) βιβλιογραφία. Ένα μέρος του πονήματος του:

Σε συνέχεια της χθεσινοβραδινής μας κουβέντας, έκανα μια μικρή έρευνα και σας παρουσιάζω τα ευρήματα. Για τους απόντες, να πω ότι εξέφρασα αμφιβολίες όσον αφορά το αν μπορούμε να λέμε την Παυλίνα αρχιθαλαμηπόλο. Άπαξ και έγινε γυναίκα, μου χτυπάει άσχημα να τη λέμε η αρχιθαλαμηπόλος, γιατί --στο μυαλό μου-- υπάρχει ο Αρχιθαλαμηπόλος (του βασιλιά) και η Κυρία των Τιμών (της βασίλισσας). Είναι σαν να λέμε η μπάτλερ, που μου φαίνεται μεγάλη μουντζούρα.

Έχουμε και λέμε λοιπόν.
Στο λεξικό Τριανταφυλλίδη, υπάρχει ο εξής ορισμός:
θαλαμηπόλος ο [θalamipólos] Ο18 : υπηρέτης που φροντίζει για την τακτοποίηση δωματίων• (πρβ. καμαριέρης, καμαρότος): Yπηρέτησε ως ~ στο ανάκτορο.

αλλά και η υποσημείωση:

[λόγ. < ελνστ. ο θαλαμηπόλος `ευνούχος καμαριέρης΄, αρχ. η θαλαμηπόλος `καμαριέρα΄] [ΒΛΕΠΕ: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%B8%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CE%B7%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82&dq=]

Βάσει του λήμματος, φαίνεται ότι στα νέα ελληνικά έχει μόνο αρσενικό. Η υποσημείωση όμως είναι ενδιαφέρουσα: ο ευνούχος καμαριέρης και η καμαριέρα (στα αρχαία) δείχνουν ότι μπορεί να έχει και θηλυκό -- παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενά μου. Το λεξικό Δημητράκου, το κλασικό λεξικό της αρχαίας/βυζαντινής/νεώτερης ελληνικής με διαψεύδει και αυτό:
αρχιθαλαμηπόλος (ο, η), νεώτ., ο πρώτος, ο προϊστάμενος των θαλαμηπόλων, ο πρώτος καμαριέρης ή καμαρότος.

Σε πρόχειρο γκουγκλάρισμα, είδα πάντως ότι η τρέχουσα χρήση του τίτλου υπάρχει κυρίως σε πλοία και ξενοδοχεία. Κάτι σαν αρχισεντόνιας, που λέει και ο γέρος μου.

Επίσης, στην αναζήτηση στο σώμα κειμένων του λεξικού Τριανταφυλλίδη, υπάρχει μια παρουσίαση ταινίας από την Εφημερίδα Μακεδονία που αναφέρει:
Όταν ο βασιλιάς Βιτόριο Αμαντέο βλέπει για πρώτη φορά τη αρχιθαλαμηπόλο του, την ερωτεύεται. Αυτή τον απορρίπτει, παρά το γεγονός ότι ο άνδρας της αποστέλλεται σε μια διπλωματική αποστολή στην Ισπανία.

Πρόκειται για την ταινία Η Ερωμένη του Βασιλιά (The King's Whore - στα γαλλικά: La Putain du Roi).

Από τα παραπάνω, προκύπτει μάλλον ότι μπορούμε να την πούμε «η αρχιθαλαμηπόλος»... ανερυθρίαστα!

Θα ήθελα, παρόλα αυτά, να προσθέσω κάτι ακόμα ενδιαφέρον.
Στην αγγλική μετάφραση, ο αρχιθαλαμηπόλος είναι Chamberlain που σημαίνει κυριολεκτικά αρχιθαλαμηπόλος. Στην αγγλική μοναρχία υπάρχουν δύο σχετικοί τίτλοι: ο Lord Chamberlain [ή Lord Chamberlain of the Household] και ο Lord Great Chamberlain of England.

Ο πρώτος [Lord Chamberlain] είναι μυστικοσύμβουλος του μονάρχη και από τους ανώτατους αξιωματούχους της βασιλικής οικογένειας, ενώ από το 1737 ως το 1968 ήταν υπεύθυνος για τη... Λογοκρισία των Θεάτρων (βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Lord_Chamberlain). Παραμένει, πάντως, το ανώτατο όργανο της Αυλής και είναι υπεύθυνος για την οργάνωση όλων των λειτουργιών και εκδηλώσεων του παλατιού.

Ο δεύτερος [Lord Great Chamberlain of England] είναι ο έκτος τη τάξει αξιωματούχος του βασιλείου, είναι υπεύθυνος για το μέγαρο του Ουέστμινστερ και για τη Βουλή των Λόρδων και παίζει κεντρικό ρόλο στην ενθρόνιση των βασιλιάδων. Ο τίτλος είναι κληρονομικός και το αξίωμα ασκείται από διάφορα πρόσωπα που μοιράζονται τις αρμοδιότητές του εκ περιτροπής. Επειδή, ακριβώς, πρόκειται για κληρονομικό αξίωμα, τον τίτλο έχουν λάβει πολλές γυναίκες στην ιστορία της Βρετανίας.(βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Lord_Great_Chamberlain).

Από την άλλη, υπήρχε ο Lord of the Bedchamber, ο οποίος ήταν ο προσωπικός θαλαμηπόλος του βασιλιά, ο οποίος: βοηθούσε τον βασιλιά στο ντύσιμο, τον σέρβιρε όταν ο βασιλιάς δειπνούσε μόνος του, επέτρεπε/απαγόρευε την πρόσβαση στα προσωπικά του διαμερίσματα και του έκανε παρέα. Για όλους αυτούς τους λόγους ήταν πάντα άντρας και ο αντίστοιχος τίτλος για τη βασίλισσα ήταν Lady of the Bedchamber.

Αν θεωρούμε τον/την Αρχιθαλαμηπόλο πολιτικό αξίωμα τότε μπορεί να είναι γυναίκα. Αν, όμως, πιστεύουμε ότι είναι περισσότερο σαν το τελευταίο (Lord of the Bedchamber -- κατά λέξη: Λόρδος της Κρεβατοκάμαρας), τότε δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι γυναίκα -- εκτός αν στο βασίλειο του έργου μας γίνεται τελείως της ανωμαλίας, οπότε καλύτερα να μην κάνουμε την αρχιθαλαμηπόλο αγάμητη γεροντοκόρη, αλλά παρτόλα, για να κόψουμε και κανα εισιτήριο παραπάνω (σ' αυτήν την περίπτωση, προτείνω στη Σάλλυ να τη βγάλει με τα εσώρουχα για να κάνουμε και avant-garde). Νομίζω πάντως ότι αυτή η διαφορά πολιτικής/υπηρετικής φύσης του τίτλου είναι που μας μπερδεύει... Εμένα, δηλαδή, και το Χρήστο.

Αν έχετε αντέξει να διαβάσετε μέχρι εδώ κάτω τις φλυαρίες μου, θα ήθελα να προσθέσω και κάτι ακόμα, παρακαλώντας την Ιωάννα να τσεκάρει τη γαλλική εκδοχή και να μας πει πώς ακριβώς έχει το πράγμα εκεί πέρα.

Στη γαλλική μοναρχία (στο Ancien Régime, δηλαδή πριν τη Δημοκρατία), υπήρχαν αντίστοιχοι τίτλοι: ο Grand Chambellan de France (Μέγας Αρχιθαλαμηπόλος της Γαλλίας), ο οποίος ήταν πολιτικό αξίωμα και ο Grand Chambrier de France (Μέγας Αρχιθαλαμηπόλος-Καμαρότος της Γαλλίας), ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την κρεβατοκάμαρα του βασιλέα. [σημείωση: μεταξύ 1272 και 1306, Grand Chambrier ήταν ο Ρομπέρ ο 2ος της Βουργουνδίας, χεχεχε]. Και οι δύο έπαιζαν, βέβαια, ρόλο στα πολιτικά πράγματα και ενίοτε ο Καμαρότος είχε μεγαλύτερη εξουσία από τον άλλον, τον πολιτικό -- μάλλον επειδή ήταν όλη την ώρα μαζί με το βασιλιά και είχε δύναμη να τον επηρεάζει (να του τα σπάει...). Το σύμβολό της εξουσίας του ήταν τα κλειδιά για την κάμαρα του βασιλιά, τα οποία είχε πάντα πάνω του...!!! (βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Grand_Chamberlain_of_France)

Από τα μέσα του 16ου αιώνα, οι δύο τίτλοι συγχωνεύτηκαν. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Γαλλίας είναι ότι το αξίωμα τούτο είχε σαφείς πολιτικές αρμοδιότητες: υπέγραφε διατάγματα και βασιλικά έγγραφα, συμμετείχε σε δίκες αριστοκρατών κτλ.

Τα λέω όλα αυτά για να πω ότι δεν μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας ότι η Αρχιθαλαμηπόλος είναι και αρχικαμαριέρα του βασιλιά (εκτός κι αν το κάνουμε ανωμαλία, όπως προείπα), γι' αυτό και πρέπει να τη σκεφτόμαστε ως πολιτικό αξίωμα (διορισμένο φυσικά και όχι εκλεγμένο). Καταλήγω προτείνοντας μια λαθροχειρία: μήπως να τη λέγαμε Πρωθυπουργό (σαν τη Θάτσερ) ή Καγκελάριο (σαν την Μέρκελ); Λέω εγώ τώρα...

Τέλος πάντων, για να μην μπερδευόμαστε (κυρίως για να μην μπερδεύεται η Παυλίνα και ο Χρήστος που είχαν την ανησυχία), θα μπορούσαν να τη σκέφτονται ως πρωθυπουργό ακόμα και αν τη λέμε αρχιθαλαμηπόλο.

Πώς φτάσαμε ως εδώ...

Η ομάδα συστήνεται τον Οκτώβριο του 2008. Υπάρχει πολύς ενθουσιασμός, αλλά συγκεχυμένη εικόνα για το τι θα παιχτεί, πότε, που, και με ποιους συνεργάτες. Παρόλο που τα μέλη της ομάδας έχουν παίξει σε αρκετές παραστάσεις στο παρελθόν, το ανέβασμα ενός έργου από το μηδέν είναι μια νέα πρόκληση για τον καθένα. Η επιστροφή στην πραγματικότητα είναι άμεση, και γρήγορα ξεκινά η οργάνωση της παραγωγής από την ίδια την ομάδα, με ένα φιλόδοξο στόχο: πρεμιέρα στις 20/5/09!

Πρεμιέρα όμως για ποιο έργο; Η αναζήτηση κρατάει περισσότερο από όσο περιμένουμε, αλλά η τελική επιλογή του έργου γίνεται ομόφωνα και με ενθουσιασμό: το έργο του Witold Gombrowicz, του αιρετικού υμνητή της κατωτερότητας, της ανωριμότητας και, εντέλει, της νιότης εμπνέει αμέσως όλα τα μέλη της ομάδας. Η ΩΡ.Κ.Α. καταπιάνεται ευθύς εξ αρχής με ένα δύσκολο εγχείρημα, αποφασίζει να κολυμπησει στα πιο βαθιά νερά του ωκεανού! Απέναντι στην κοινωνική σύμβαση που μας θέλει να ζούμε κανονικά τις κανονικές μας ζωές, οι Ωρκιανοί αντιτάσσουν τη Φιλοσοφία του Γκομπρόβιτς, του ορκισμένου εχθρού της μορφής, της πανταχού παρούσας Φόρμας!

Αμέσως μετά την επιλογή του έργου οι ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν και οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν πολλαπλασιάζονται:

• Θα βρεθεί επαγγελματίας σκηνοθέτης που να μπει άμεσα στο πνεύμα της ομάδας;
• Πως θα λειτουργήσει η συνεργασία με τη σκηνογράφο, η οποία δουλεύει φέτος στο Λονδίνο;
• Ποιο είναι το budget της παράστασης, πως θα καλυφθεί, και ποια είναι η βέλτιστη κατανομή των πόρων;
• Ποιος είναι ο καταλληλότερος χώρος για να ανέβει η παράσταση, εντός των χρονικών και οικονομικών περιορισμών;
• Ποιος θα κάνει το συνολικό πλάνο των εργασιών που πρέπει να γίνουν, και πως θα γίνει η κατανομή των εργασιών αυτών;
• Πως θα συντονίζονται 12 άτομα να κάνουν πρόβα μαζί τρεις φορές την εβδομάδα, δεδομένου ότι όλοι εργάζονται και αλλού (βλέπε επερχόμενο σχετικό post);
• Θα βρεθούν ηθοποιοί ώστε να καλυφθούν όλοι οι ρόλοι της παράστασης;
  

Μετά από θυελλώδεις και πολύωρες συναντήσεις, ανταλλαγή μακροσκελών e-mail, και πολλά τσιγάρα και ποτά, οι βάσεις μπαίνουν και η παραγωγή ξεκινά. Σε 59 ημέρες θα δούμε αν η μεγάλη προσπάθεια θα έχει και το ανάλογο αποτέλεσμα...

Δοκιμαστική Λειτουργία

Οι πρόβες άρχισαν...

Η δουλειά ξεκίνησε...

Μαζί και το blog...

Σε δοκιμαστική λειτουργία για λίγες μέρες ακόμα...

Δυο Λόγια για το Έργο

Στο βασίλειο του παραμυθιού, οι μέρες περνούν ήρεμα και ευχάριστα. Η (κανονική) βασιλική οικογένεια ζει την (κανονική) ζωή της με τον (κανονικό) τρόπο που γνωρίζει από χρόνια. Η Αυλή χαίρει άκρας υγείας, είναι βυθισμένη στην ησυχία, βουτηγμένη στην πολυτέλεια και απορροφημένη απ’ την ομορφιά. Το όνομά της είναι «κανονικότητα».


Τι γίνεται, όμως, όταν η τάξη των πραγμάτων διαταράσσεται με τον πιο απόλυτο τρόπο; Τι γίνεται όταν ραγίζει η επιφάνεια και τα θρύψαλά της γδέρνουν το δέρμα της πραγματικότητας; Τι μπορεί να κρύβεται κάτω από τη «φυσιολογική ζωή»;

«Η βουβή, φοβισμένη παρουσία των πολλαπλών ελλείψεων», απαντάει ο Γκομπρόβιτς, «αποκαλύπτει στον καθένα τις δικές του ρωγμές, τις δικές του διαστροφές, τις δικές του βρομιές... Η Αυλή δεν αργεί να μεταμορφωθεί σε γεννήτρια τεράτων».

Μαύρη κωμωδία ή ιλαροτραγωδία; Φαντασία ή πραγματικότητα; Παιχνίδι καταστάσεων ή κοινωνικό σχόλιο; Ο Βιτόλντ Γκομπρόβιτς ανασηκώνει το πέπλο της καθημερινότητας και μας δείχνει το πρόσωπό μας με την ακρίβεια χειρουργού και την επιδεξιότητα ταχυδακτυλουργού. Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τη συγγραφή της, το έργο του παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ, βγάζοντας γλώσσα στο σύγχρονο άνθρωπο και τη ζωή του.

Λίγα Λόγια για το Συγγραφέα

Ο ΒΙΤΟΛΝΤ ΓΚΟΜΠΡΟΒΙΤΣ γιος Πολωνών ευγενών γεννήθηκε το 1904 στο Μαλοσύτσε. Το 1915 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Βαρσοβία όπου ο Γκόμπροβιτς φοίτησε στο γυμνάσιο και μετά στη Νομική σχολή. Το 1926 πηγαίνει στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές, ωστόσο ανακαλύπτει ότι τον ενδιαφέρουν ελάχιστα. Έτσι μένει ένα χρόνο στο Παρίσι και έξι μήνες στα Πυρηναία. Επιστρέφοντας στη Βαρσοβία το 1927, εργάζεται μέχρι το μέχρι το 1934 ως γραμματέας στο Πρωτοδικείο και το Εφετείο της πόλης ενώ παράλληλα επιχειρεί τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα.

Εκδίδει τα πρώτα του διηγήματα με τον τίτλο «Μνήμες από την εποχή της ανωριμότητας» 1933 και το θεατρικό έργο «Υβόννη πριγκίπισσα της Βουργουνδίας» 1935. Συνεργάζεται ως κριτικός σε διάφορες εφημερίδες της Βαρσοβίας και το 1937 δημοσιεύει το μυθιστόρημα «Φερντυνούρκε» που τον φέρνει στην πρώτη γραμμή της νέας πολωνικής λογοτεχνίας. Η έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, το καλοκαίρι του 1939, εποχή που δημοσιεύεται στον πολωνικό τύπο το μυθιστόρημά του «Οι μαγεμένοι» βρίσκει τον Γκόμπροβιτς να ταξιδεύει στο Μπουένος Άιρες από όπου δεν θα επιστρέψει. Θα μείνει εκεί εικοσιτέσσερα χρόνια και θα δημιουργήσει το σύνολο σχεδόν του έργου του, το οποίο από το 1950 εκδίδεται στα πολωνικά , πρώτα στο Παρίσι και μετά στην Πολωνία: «Υπερ-Ατλαντικός» και «Γάμος» 1950, «Ημερολόγιο» 1957-1966, «Η πορνογραφία» 1960, «Κόσμος» 1965, «Οπερέττα» 1966. Το 1963 επιστρέφει στην Ευρώπη. Εγκαθίσταται οριστικά στη Βανς στη Νότιο Γαλλία όπου και πεθαίνει το 1969, τη χρονιά που προτάθηκε για το Νόμπελ. Το 1967 του απονέμεται το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας «Φορμεντόρ».

Ο Σκηνοθέτης

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ. Συμμετείχε στις θεατρικές παραστάσεις Παραμύθι Χωρίς Όνομα (Καμπανέλη, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας), Οδυσεβάχ (Καλογεροπούλου), Υπηρέτης Δύο Αφεντάδων, «Γόβες Νο 43» (Μωραΐτη, Club 22) και τις τηλεοπτικές παραγωγές «Είσαι το Ταίρι μου», «Νταντά», «30 Μέρες Αγωνίας», «Εν Ιορδάνη», «Έρωτας Κλέφτης», καθώς και στην κινηματογραφική ταινία «Φυγή» του Δ. Γεράρδη. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει τα θεατρικά έργα «Γόβες Νο 43» και «Κορίτσια για Σπίτι».

Η Σκηνογράφος-Ενδυματολόγος

Η ΣΑΛΛΥ ΑΣΗΜΑΚΗ σπούδασε σκηνογραφία, ενδυματολογία και δημιουργία μη λεκτικού θεάτρου στη Σχολή Βακαλό και στο Wimbledon College of Art (University of the Arts London). Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη στις παραγωγές «A Memory a Monologue a Rant and a Prayer» και «The Vagina monologues» (Λονδίνο: The New Players Theatre) και ως σκηνογράφος/ενδυματολόγος στις παραστάσεις «The Damage That We Do» (Λονδίνο: King’s Head Theatre) και «The Art of Taking Tea» (Λονδίνο: Southwark Playhouse). Έχει συνεργαστεί με τη Θεατρική Ομάδα του Δήμου Άνοιξης, ως σκηνογράφος/ενδυματολόγος και ηθοποιός, στις παραστάσεις: «Η Αρρώστια της Νιότης» (Μπρούκνερ), «Μάκβεθ» (Σαίξπηρ), «Οι Αγροίκοι» (Γκολντόνι), «Οκτώ Γυναίκες Κατηγορούνται» (Τομά), «Το 6ο Πάτωμα» (Γκερί), «Ειρήνη» (Αριστοφάνη).

Ο Συνθέτης

Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΡΟΚΟΔΕΙΛΟΣ γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Άρχισε μαθήματα πιάνου σε ηλικία 10 ετών και μετά από 8 χρόνια πήρε το δίπλωμα πιάνου με άριστη απόδοση. Το 1998 τιμήθηκε με το Β΄ βραβείο στον πανελλήνιο διαγωνισμό της Χ.Ο.Ν. (Χορωδία και Ορχήστρα Νέων). Συνεργάζεται με τη σχολή Μοριάνοβα-Τράστα, τη σχολή «Χοροκίνηση» και τη σχολή Νίκης Κονταξάκη. Ασχολείται με τη σύνθεση της δικιάς του μουσικής και το καλοκαίρι του 2007 έγραψε μουσική για χορογραφία σύγχρονου χορού της Σχολής Μοριάνοβα στο Κολέγιο του Ψυχικού. Η ομάδα gravity 8 συμμετείχε στο φεστιβάλ σύγχρονου χορού του 2008 με την χορογραφία αυτή ως ανεξάρτητη παρουσία.

ΩΡα Κοινής Ανησυχίας

Η ΩΡ.Κ.Α. ουδεμία σχέση έχει με το (κατά τα άλλα συμπαθές) περιώνυμο θηλαστικό. Ούτε και με ωκεανούς, εξάλλου. Είναι η Ώρα της συνάντησης – ει μη και της συνεύρεσης – πάνω από Κοινές Ανησυχίες που βασανίζουν τα μέλη της. Μετά από χρόνια σε δημοτικές και άλλες ομάδες, οι «Ωρκιανοί» αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να τραβήξουν το δικό τους δρόμο, καταθέτοντας το μεράκι τους σ’ αυτό που αγαπάνε: το θέατρο.